Coaching voor gedragsverandering

Gedragsverandering door coaching. Hoe komen we los van ons oude (niet gewenste) gedrag én hoe kunnen we plaatsmaken voor nieuw gewenst gedrag? Wat maakt gedragsverandering zo moeilijk?

Iedereen kent het, in januari zit de sportschool bomvol, halverwege februari is het al veel minder druk en eind februari is er van veel goede voornemens niet veel meer te vinden. Nieuw gedrag is moeilijk voor ons allemaal. Of het nu gaat om leefstijl gedragingen zoals bewegen, gezonde voeding of gedragspatronen die je wilt verlaten zoals piekeren, omgaan met stress, vluchtgedrag, uitstelgedrag of andere niet-werkende gedragingen.

‘Vaak heb je gedrag aangeleerd om zaken te overleven uit het verleden, toen werkend gedrag, maar nu jaren later is dit gedrag niet meer werkend maar eerder belemmerend.’

Coaching voor gedragsverandering is een proces waarbij gedragsroutines aangepast worden om te streven naar een nieuw, verbeterd gewenst (doel)gedrag. Gedragsverandering gaat over tastbare acties in stappen, zelfinzicht en het in kaart brengen van normen en waarden, en omgeving met als doel om een structurele verandering teweeg te brengen.

Gedragsverandering en automatische patronen

Gedrag wat eerder voor je werkte om de situatie te overleven, wordt snel een patroon. Wanneer de situatie verandert pas je nog steeds hetzelfde gedragspatroon toe, maar kom je erachter dat dit gedrag eerder belemmerend is dan werkend. We vervallen snel in oude automatische patronen: ons gewoontegedrag. Deze sterke gedragingen liggen namelijk verankerd in ons brein en worden automatisch actief zonder dat we het doorhebben.

Gewoontegedrag vormt zo een bedreiging voor langdurige gedragsverandering. Schematisch ziet gewoontegedrag er zo uit, er is een trigger, dat kan zijn een situatie, een opmerking, een geur etc. geactiveerd door interne en externe factoren, deze herkent je brein onbewust, hieruit volgt zonder nadenken gedrag (gedrag dat je altijd vertoont), wanneer dat gedrag dan ook nog beloning bevat, zijn alle ingrediënten voor een patroon aanwezig.

De gewoonte cirkel

Voorbeeld: Trigger een pot thee in middag (je moeder had altijd thee met koekjes als uit school kwam) gedraging je eet er lekker wat koekjes bij (gewoontegedrag), de beloning is de gezelligheid en nostalgisch gevoel naar veilige thuis situatie en moeder. Hierdoor herhaalt dit gedrag zich gemakkelijk. Lastig om te doorbreken, maar goed om te weten dat je dit ook met nieuw gedrag kunt aanleren, waardoor de kans op afhaken verkleint als de nieuwe gedraging automatisch wordt.

Zelfs als we de intentie  hebben om gedrag te veranderen doen we dat lang niet altijd. De intention-behavior gap, noemen we dit in de psychologie.

Deze kloof tussen wat we willen en doen, wordt veroorzaakt door allerlei interne en externe factoren  die ons verleiden om terug te vallen in oud gedrag. Denk aan je partner die een fles wijn opentrekt voor je neus tijdens jullie serie-avond, terwijl je je had voorgenomen dry January te willen voldoen.

Theorie van gepland gedrag

De theorie van gepland gedrag (theory of planned behavior, TPB) is een theorie die stelt dat intentie de belangrijkste factor is voor gepland gedrag en dat die intentie weer volgt uit drie factoren; het belang dat aan het gedrag en het effect daarvan wordt gehecht, hoe de omgeving over dat gedrag denkt en de ingeschatte vaardigheid. De theorie is opgesteld door Icek Ajzen.

Wat houdt coaching op gedragsverandering in?

We zien bij de coaching gedragsverandering als een leerproces, en dat gaat met vallen en opstaan. Jouw eigen motivatie, normen en waarden spelen hierbij een grote rol. We gaan tijdens de coaching dus op zoek naar die waarden en drijfveren en in functie daarvan kunnen we de juiste haalbare doelen bepalen. We gaan dit dan vervolgens vertalen in concreet gedrag, hoe ga je dit gedrag makkelijk maken om vol te houden, in welke stappen kunnen we het knippen en hoe ga het volhouden? Wat is waarom belangrijk? Maar ook wat zit er nog in de weg? Wat zijn je obstakels en je valkuilen? Welke lastige situaties zijn er? Kun je die vermijden? En welke uitdagingen liggen op de loer die de boel dreigen te saboteren.

Maar het begint met de vraag wat wil je echt? Kun je dat doel echt accepteren? En wat is je motivatie? Voor wie doe je het?

‘De voordelen van ons oude (soms destructieve) gedrag leveren op korte termijn meer op en daarvan loskomen kost ons veel energie en moeite. 

Tijdens de coaching gaan we in op de vraag ‘Hoe komen we los van het oude (niet gewenste) gedrag én hoe kunnen we plaatsmaken voor nieuw gewenst gedrag?’